You Only Live Twice

Niet eerder was er zo een groot verschil in boek en script als bij You Only Live Twice, de vijfde James Bond film die in 1967 werd uitgebracht. Niemand minder dan wereldberoemd schrijver Roald Dahl nam Ian Fleming’s boek eens flink onder handen en schreef de screenplay. Helaas werd de film niet het overweldigend succes wat men had verwacht. Het script kraakt aan allerlei kanten en de film eindigt duidelijk met een afscheid van acteur Sean Connery. Het was dan ook voorlopig de laatste keer dat Connery als 007 optrad en moest in de zesde film On Her Majesty's Secret Service het veld ruimen voor de Australische acteur George Lazenby. Hierover veel meer in ons zesde Bond review avontuur.
Nancy Sinatra doet voor YOLT de themesong en dat is niet echt een memorabele. Het is bijna een anti-007 liedje; zeer traag, een kinderlijke tekst en weinig tot geen Bond allure. Met Shirley Bassey nog nagalmend in de huiskamer, kom je wat dat betreft van een koude kermis thuis. En niet te vergeten voor het eerst geen Britse artiest de begintitels vol zingt. Het ironische van de zaak is, dat mainstream popliefhebbers de melodie maar al te goed kennen. Meer bepaald de liefhebbers van het romantisch gekweel van Robbie Williams, gaan de openingsmelodie kennen, aangezien de Brit de openingsakkoorden heeft gebruikt voor zijn 'hit' Millennium. Jammer genoeg zet dit ook de toon voor vrijwel de gehele score van John Barry. Want we kunnen er lang of kort over praten, maar met YOLT zette John Barry absoluut geen meesterwerk in de markt. Voor deze film recyclet hij veel thema’s, cues en gedeelten. Waar het vorige deel al oersaai bleek hier en daar, doet Barry er bij YOLT nog een schepje bovenop en weet nergens echt tot de luisteraar door te dringen.

Net zoals in de voorgaande delen integreert Barry zijn hoofdthema in de instrumentale score. Er is maar één klein probleempje. Het thema is nog minder iconisch om de score te dragen. Ja, u leest het goed, het is een nog slechter instrumentaal thema dan Thunderball. Thunderball had tenminste nog een beetje de allure van een Bondthema. Dit thema helemaal niet! Het titelthema komt in praktisch elke track voor, maar het is gewoonweg zo anoniem dat je het bijna niet doorhebt. Enkel de passage van de openingsakkoorden in Mountains & Sunsets doet even je hoofd opstijgen omdat er eindelijk iets te horen is wat er uitspringt. U kunt zeggen wat je wilt, maar de openingsakkoorden zijn wel mooi om te aanhoren. En is zonder meer het hoogtepunt van de titelsong.

Nu vraagt u zich waarschijnlijk af: wat maakt deze score nog slechter dan zijn voorganger? Wel het antwoord zit hem in het volgende. In Thunderball greep Barry gretig terug naar het Bondthema. In YOLT wordt het thema heel sporadisch gebruikt. Op de originele release wordt het maar één keer zeer kort gebruikt, namelijk in Bond Averts World War Three. Hier hoop je eindelijk dat je een mooie track gaat krijgen, niets is minder waar. Na een seconde of twaalf geeft Barry ons de zeven noten van de percussielijn van het 007 thema. Maar het vreemde van al dit gebeuren is dat we het 007 thema niet te horen krijgen. Enkel een zeer lelijke variant. Dit 007 thema kan je alleen maar horen in de bonustrack Little Nellie. Maar we hebben het tegen nu al zodanig veel gehoord dat we wel eens wat nieuws willen.

Bond zou Bond niet zijn zonder zijn actiemuziek. En zelfs deze is niet de moeite waard om te aanhoren. Barry gebruikt wel heel veel 'Mickey Mousing' in zijn actiemuziek in deze score. Het kan tijdens de film wel heel leuk zijn om een explosie te horen van de blazers telkens als Bond iemand op zijn gezicht ramt, maar als afzonderlijke luisterervaring is het niet de moeite waard. Tracks zoals Capsule In Space, Fight At Kobe Dock... kan ons niet bekoren. Een kleine noot bij de genoemde eerste track dat dit de inspiratiebron was voor het Incredebles thema van Michael Giacchino. Leuk om te weten, niet?
De resterende tracks van het album bestaat alleen maar uit underscore. Oer en oersaaie underscore. Normaliter geraakt Barry altijd goed weg met dit soort muziek, maar hier niet. Neen, helemaal niet! Velen van die tracks vallen onder de noemer Skiptracks. En dat is nooit een positief teken. Wij staven dit met een voorbeeld. De track The Wedding is vreselijk. Barry probeert een Chinese sound te creëren door middel van een paar etnische instrumenten in de mix te horen. Maar dit gaat hem niet af. De laatste jaren zijn we veel getrakteerd geweest op scores die tonen hoe het wel moet. Voorbeelden gaan wij niet schrijven, die moet u zelf maar uitzoeken.

Een aantal vertolkingen van het 007 thema zijn leuk uitgewerkt en goed gespeeld door het orkest. Dat thema verveelt tenslotte nooit en laat je gegarandeerd op het puntje van je stoel zitten. Toch moeten we stellen dat de irritaties en minpunten wel de kop opsteken. Wat voornamelijk irritant is van vele tracks op het album (waaronder de voorlaatste en laatste) is dat Barry veel underscore, gespeeld door de strijkers, in hogere noten heeft geschreven. Dit voornamelijk om een ongemakkelijk gevoel van suspense te geven. Echter, het doet pijn aan de trommelvliezen, helemaal omdat de opnamen al een tijdje oud zijn en kraken. Hierdoor zal je snel vele tracks doorspoelen of overslaan. Daardoor is de officiële release met 12 tracks snel te gebruiken als onderzetter. Op de herziene uitgave van 2003 staan een aantal bonustracks, maar die zijn vooralsnog geen pleister op de diep gesneden muzikale wonden. In Thunderball waren de bonustracks tenminste nog een beetje de moeite waard, maar dat hebben we hier zelfs niet. De bonustracks zijn volledig in de stijl van de voorgaande muziek geschreven. Met andere woorden: het is gewoonweg saai. De mengeling van de saaie muziek, de nogal anonieme actie en het gebrek aan een ijzersterk thema, zorgen ervoor dat deze YOLT een zeer bittere pil is om te beluisteren.

John Barry slaat de plank finaal mis met You Only Live Twice. Het mist de grandeur die een James Bond soundtrack betaamd en weet vrijwel nergens te boeien. Een score die we liever weer in de kast zetten, helemaal omdat er zoveel beters in het verschiet ligt. Een album wat overigens wel een iconische cd-hoes heeft en in je collectie zeker zal opvallen. Ook omdat er maar weinig exemplaren zijn uitgegeven wordt er voor de originele LP, cassette of CD grof geld geboden. You Only Live Twice, wij luisteren deze score van maestro Barry liever geen tweede keer! Het wordt tijd dat Barry zijn kompas terug vindt zodat hij de weg naar het noorden terug kan vinden. Komaan hè John, je weet dat je het kan! Lever nog eens een meesterwerk af in plaats van deze score. Een score die wij graag de volgende titel geven: You Only Hear This Twice. Een jammerlijke vier!

Neyt & Petri will return!
In On Her Majesty's Secret Service