Zowel vriend als vijand van Hans Zimmer werd aangenaam verrast na de release van The Da Vinci Code. Hoewel de film, terecht, erg bekritiseerd werd schreef Zimmer één van zijn betere scores van de laatste jaren. Zimmer schreef muziek zoals men nooit van hem gehoord heeft. Waar was de synthesizer? Ver naar de achtergrond gedreven en maakt plaats voor een groot koor, akoestische instrumenten en vooral veel klassieke en religieuze invloeden. Dit resulteert tot Zimmers meest duistere, spannendste en vooral stijlvolste score tot nog toe. Hoewel er misschien veel meer uit die score te halen viel, schreef Zimmer prachtige composities die goed aansluiten bij de vakkundig gesneden beelden.
Wakker worden! Drie jaar later verrast Zimmer met diens prequel: Angels & Demons, verfilming van ‘Het Bernini Mysterie’. Centraal in deze film staan actie, spektakel, bommen, de paus, bombasme en raadsels. Angels & Demons is gesneden voor het grote publiek en daarbij flink geamerikaniseerd. Ron Howard richt zich vooral op veel spektakel en zijn scenaristen doen nodige aanpassingen in vergelijking met het boek om de nek om te draaien met een zoet einde dat wel iets subtieler had gemogen. Dat staat parallel met de soundtrack van Zimmer, die verrast in negatieve vorm. Zimmers duisterste en stijlvolste score wordt overschaduwd door een grote zwarte synthesizer. In vergelijking met de soundtrack van ‘The Da Vinci Code’ komt men dan ook van de koude kermis thuis. Angels & Demons is dan een bittere pil.
Het schrijven van muziek voor een prequel moet voor componisten een interessante uitdaging zijn. Waar bij een vervolg gebouwd kan worden op een fundament van bestaande thema’s moet de componist bij een prequel de thema’s juist verkleinen. Een lastige opgave, hoewel Angels & Demons vrij los staat van The Da Vinci Code en Zimmer dus redelijke vrijheid hierin krijgt. De composities afkomstig uit The Da Vinci Code, die Zimmer prachtig een schaarse toon geeft, zijn dan ook veruit het beste. Het hoofdthema van The Da Vinci Code, volop te horen in de track ‘Chevaliers de Sangreal’, komt een enkele keer prachtig terug als viool- en pianosolo. Hoogtepunt is het in de aftiteling te horen nummer ‘503’, wat gezien kan worden als de vernieuwde versie van deze compositie.
‘503’ bevat een alleraardigste vioolsolo van Joshua Bell die ondersteund wordt door subtiele synthesizers. Zimmer weet met deze compositie het geforceerde einde toch nog een goede zet te geven door niet al te groots te werk te gaan. De synthesizers doen het in deze track dan ook prima, maar toch is het thema nog niet sterk genoeg om kippenvel te veroorzaken. Zimmer herhaalt hetzelfde motief te vaak waardoor de climax net niet genoeg impuls heeft. Ook de vioolsolo van Bell komt niet goed uit de verf, wat absoluut niet te maken heeft met het kunnen van de violist. Het idee van Zimmer om zijn hoofdthema, tevens enkele andere thema’s, schaars terug te laten komen is goed, maar de uitwerking werpt zijn vruchten niet af.
Het doet ondergetekende wel goed dat Zimmer het ‘Chevaliers de Sangreal’ tot in den treuren herhaald heeft. Nee, Zimmer heeft gekozen voor een hoofdthema dat meer gericht is op spektakel en actie, precies zoals de film. Daar ligt, nogmaals, het probleem. Zimmer gebruikt een koor, maar nergens duistere, duivelse passages, maar enkel op spektakel gerichte muziek zoals men in veel trailers zal horen. Het eerste nummer van het in suites verdeelde album bevat een lange uitwerking van het actiethema dat gedurende de hele film terugkomt. Hoewel het thema voor de liefhebbers van Zimmers muziek een lust in het oor zal zijn is het jammer dat Zimmer zijn thema’s niet laat groeien gedurende de score. Het is groots en het blijft groots. ‘I60 BPM’ bestaat uit zes minuten koorpassages die niet verder komen dan het gebrul van ‘HoHiHaHaHoHiHaHa’ en daarbij ondersteund worden door een stel computer aangedreven effecten. Met de verstand op nul mentaliteit zeker een heerlijk stukje muziek, maar de muziek weet de juiste snaar niet te raken in de film. Het zorgt niet voor suspense, nieuwsgierigheid of wat dan ook.
Waar ‘The Da Vinci Code’ een film is die serieus genomen kan worden door de stijlvolle, duistere, doodenge muziek wordt bij Angels & Demons gekozen voor nietszeggende sensatiemuziek. Het past bij de film, maar juist dat is het probleem. Waarom niet gedurfder? Waarom wordt voor de standaard weg gekozen? Het lijkt erop dat Zimmer te weinig vrijheid heeft gekregen zijn duistere kant te laten zien en dat geeft de film niet dat kleine beetje extra impuls die juist zo goed van pas zou komen. Het is jammer dat Zimmer de verhalende weg niet inslaat, want de velen minuten aan underscore waren dan misschien interessant geweest.
De grootste schrik van Angels & Demons is het aantal aan onnodige synthesizers. Waarom kiest Zimmer zo vaak voor een elektrisch koor? De muziek van Angels & Demons komt vaak niet goed tot zijn recht door op cruciale momenten naar de synthesizer te grijpen. De religieuze tint die Zimmer de muziek probeert te geven is hierdoor simpelweg ongeloofwaardig. Ik herhaal dat de muziek voor een uur vermaak zorgt, maar moet toegeven dat veel tracks uit Angels & Demons vooral bestaan uit herhaling. Het album is hierdoor moeilijk in zijn geheel achter elkaar te beluisteren. Wanneer Zimmer zijn synthesizers had verruilt voor echte instrumenten zou een track als ‘Air’ veel beter uit de verf komen. Zimmer zet hier aan tot een alleraardigst muziekstuk, maar weet net niet te overtuigen omdat de muziek veel stiltes en wisselingen kent en daardoor nauwelijks coherent is. Daarbij is het zeer jammerlijk dat de beste muziekstukken uit de film nergens terug komen op cd en Zimmer in de film nergens de mogelijkheid krijgt zijn thema’s sterk uit te werken. Composities zijn in de film vaak in stukken gehakt en het is dan ook een goede keuze om de cd vooral uit suites te laten bestaan. Zelfs met niet-samenhangende tracks als gevolg.
Gelukkig hoeft men niet alleen negatief te zijn over Angels & Demons. Een aantal motieven zijn zeer sterk geschreven en thema’s uit The Da Vinci Code worden daarbij erg goed teruggebracht. Echter weegt dit het aantal minpunten net niet af. De passages van Joshua Bell zijn af en toe zeer sterk, maar krijgen nooit genoeg uitwerking en lijken nergens voor te dienen. Enkele stukken komen nooit meer terug en maken vooral plaats voor de achterhaalde, wel goed in het oor klinkende, koormuziek.
Ook een prachtige track als ‘Science and Religion’ kent zijn minpunten. De track begint met een prachtig vioolstuk van Joshua Bell met een mooi koor op de achtergrond. Eindelijk kan het religieuze aspect serieus genomen worden en komt Zimmer met een prachtig muziekstuk met duistere klanken. Ondanks de klassieke opzet is de muziek honderd procent Zimmers en is dit zonder twijfel het hoogtepunt van de score. Daarbij bouwt de track langzaam op naar en onheilspellender en grootser geheel. Het is jammer dat Zimmer dan zijn synthesizer weer gebruikt, maar dit mag de track ditmaal niet drukken: magnifiek spel van Bell. De ideale anticlimax komt dan wanneer Zimmer terughaalt naar zijn oudere muziek, en niet zo subtiel ook. Het geprezen thema van The Thin Red Line, of de getransformeerde versie uit de finale van The Last Samurai worden klakkeloos herhaald. Dat geeft een bittere nasmaak aan een zeer geslaagde track. De uitwerking mag niet verkeerd zijn, met prachtige strijkers, maar Zimmer verliest zijn geloofwaardigheid wanneer hij in ‘Immolation’ op de proppen komt met zijn ‘Am I Not Merciful?’ uit Gladiator, of de getransformeerde versie uit The Dark Knight. Drie keer is scheepsrecht, Hans? Dacht dat u klaar was met die piratenfilms, mijnheer.
Het is jammer dat Zimmer op cruciale momenten in de film zijn oude composities recyclet, hoe aardig het ook klinken mag. Dat bewijst eens hoeveel meer er uit deze score te halen was, om maar te zwijgen over de film als losstaand geheel. Een grote meevaller is dan de muziek die Zimmer schrijft voor de geforceerde eindscène van de film. Deze is niet te sentimenteel en thema’s komen mooi bij elkaar samen. Zimmer bewijst dat hij het wel kan, maar laat met Angels & Demons toch wat steekjes vallen. Of dit ligt aan de film, de regie of componist is dan maar de vraag.
Daar waar Zimmer de afgelopen jaren altijd verrassend goede scores schreef, weet Zimmers Angels&Demons niet te overtuigen. Een iets gedurfdere, klassiekere aanpak was zeker niet misplaats kunnen worden en had het niveau van de film kunnen overstijgen. Helaas laat Angels & Demons ondergetekende vooral achter met vragen. Waarom niet duivelser? Zimmers muziek kan door de criticus nauwelijks serieus genomen worden. Slechts enkele malen weet Zimmer te overtuigen, maar vaak zorgt een dozijn aan synthesizereffecten voor een onprettige nasmaak. Hoewel de negatieve en positieve punten elkaar niet goed afwegen, weet Angels & Demons een krappe voldoende te scoren door een hele hoop aan vermaak. Los van de film, uiteraard.