Unbreakable

Elijah Price: You know what the scariest thing is? To not know your place in this world. To not know why you're here... That's... That's just an awful feeling.
David Dunn: What have you done...?
Elijah Price: I almost gave up hope. There were so many times I questioned myself...
David Dunn: You killed all those people...
Elijah Price: But I found you. So many sacrifices, just to find you.
David Dunn: Jesus Christ...
Elijah Price: Now that we know who you are, I know who I am. I'm not a mistake! It all makes sense! In a comic, you know how you can tell who the arch-villain's going to be? He's the exact opposite of the hero. And most times they're friends, like you and me! I should've known way back when... You know why, David? Because of the kids. They called me Mr Glass.

In de wereld van de filmmuziek zijn er heel veel samenwerkingen tussen regisseurs en componisten. Een paar voorbeelden zijn: John Williams met Steven Spielberg, Hans Zimmer met Christopher Nolan en natuurlijk James Newton Howard met M. Night Shyamalan. Deze laatste regisseur heeft een vreemd parcours achter de rug. Fel geliefd in zijn hoogdagen, uitgescholden in zijn val, en afgemaakt toen hij het dieptepunt had bereikt. En toch kijken liefhebbers der filmmuziek altijd uit naar films van die man. Want elke film is voorzien met een score van niemand anders dan James Newton Howard. Aangezien het oktober is, de ‘griezelmaand’ en Shyamalan de ‘meester van suspense’ is; zal ik deze maand iedere score voor een Shyamalan film bespreken. Vanaf de film waar een klein jongentje geesten spot tot de film waar de zoon van Will Smith tracht te overleven op aarde. In een maand dat ik graag SHYAMALAN MAAND noem.

UNBREAKABLE
(Bevat spoilers)

Een jaar na The Sixth Sense kwam de veel belovende regisseur met zijn nieuwe prent genaamd Unbreakable. Dit keer geen thriller, maar wel een superheldenfilm. Maar niet één die volgens het boekje is gemaakt. Hier ga je geen actievolle scenes zien van een man in een pak die vecht tegen zijn aartsvijand. Al hebben we hier wel degelijk een superheld en zijn villain. Of het de bedoeling was van Shyamalan of niet, maar uw nederige recensent vat deze film op als een film waar het lot de centrale rol speelt. Iedereen heeft zijn plaats in de maatschappij en iedereen moet ze zoeken. Ik refereer natuurlijk naar het personage genaamd Elijah die zich gedurende de film profileert als aardsvijand van David. Dat maakt de film tot wat hij is. Elijah wilt de villain niet zijn, maar weet dat het zijn enigste lot is, dus maakt hij er het beste van. Dat merk je op het einde dat toch niet zo’n goed einde is. Elijah zit in de gevangenis alsnog is hij blij omdat hij nu eindelijk weet wat zijn plek is in de maatschappij. Dat is wat dat de film maakt tot wat hij is. Niemand wordt geboren zoals hij zal sterven. Je moet je plaats in de wereld en in uw eigen leven vinden. Soms is dat positief soms is dat negatief. Zoals Elijah die zich profileert als de aartsvijand van David en daar uitermate blij met is.
Voor de muziek koos Shyamalan opnieuw voor James Newton Howard die de ogen van menig filmmuziekluisteraars opensperden. Zijn score voor The Sixth Sense was een genot voor het oor en een rit vol suspense die je maar al te graag opnieuw meemaakt. Deze Unbreakable is vreemd genoeg van hetzelfde laken een broek. Je zou cues van beide films kunnen omwisselen en een leek in de filmmuziek zou het niet eens merken. Ik neem het woord vreemd in de mond omdat beide films toch compleet anders zijn. Alsnog is het helemaal niet slecht. Als we de score opensmijten en analyseren merken we dat Howard drie grote thema’s heeft geschreven. Die we nu van naderbij gaan bekijken.

In Visions krijgen we het hoofdthema te horen. Dit hoofdthema is het overkoepelende thema van de film en zeer nauw verwant met de twee andere thema’s. Lichte strijkers beginnen het thema dat zeer goed in het gehoor licht. De piano volgt en een hoorn klinkt op de achtergrond. Op de achtergrond hoor je iets opkomen, iets wat later in het nummer tot zijn volste recht zal komen. Namelijk de pulserende beat die het hoofdthema kenmerkt. Toegegeven. Ik hou er niet van. Ik ben de eerste die zal zeggen dat hij geen problemen heeft met synthesizers in filmmuziek. Anders zou mijn favoriete componist een klein beetje een hypocriete keuze zijn… Maar hier houd ik er echt niet van. Al is het niet storend te noemen. Het frustrerende is dat er voor de rest geen elektronische geluiden te horen zijn. Ofwel had Howard de volledige score met die geluiden moeten steken, ofwel had hij er af moeten blijven. In de track Unbreakable wordt het thema iets mooier naar voor gebracht. Iets voller, iets levendiger en is dan ook één van mijn favoriete variaties van dat thema.
Indrukwekkender zijn de thema’s voor de twee hoofdpersonages. Al moet uw nederige recensent toegeven dat ze allemaal heel nauw verwant zijn met het hoofdthema. Alsof het hoofdthema staat voor heldendom en de twee thema’s van zowel de held als een villain een kind zijn van dat hoofdthema. In Weightlifting is voor het eerst het thema van David te horen. Na een mooie introductie door de strijkers komt daar een trompet naar boven zoals we die alleen maar kunnen horen in een Howard score. Dit is ons heldenthema beste liefhebbers der filmmuziek. Al klinkt het zeer miniem. En het is hier dat de genialiteit van Howard bovenkomt. Namelijk opbouw. In de film wordt deze muziek gebruikt als David de eerste signalen opmerkt van zijn ‘super kracht’ daarom dat het nog heel miniem klinkt. Maar in The Wreck hoor je het opnieuw. Heel dramatisch, heel triestig. Hier wordt de superheld geboren. Alsmaar meer instrumenten spelen het thema. Violen in crescendo, de cello’s erboven op. David komt tot het besef en de held is geboren. In The Orange Man krijg je het dan in zijn volle glorie te bewonderen. Hier klinkt het echt als een superheldthema. De strijkers, de blazers, alles is gewoon af. David heeft zijn pad gevonden, wilt zijn pad uitbreiden en zal Mr Glass aanpakken.
Elijah heeft ook een thema dat op simultane wijze wordt opgebouwd. In Reflections Of Elijah krijg je een zeer fragiele versie te horen. Net zo fragiel als het personage zijn botten. Voornamelijk door de violen gespeeld met een snuifje piano. Het klinkt allemaal zeer intriest. De versie in Mr Glass is alles behalve intriest. Het volledige orkest komt op te proppen, met de blazers die het werk van de violen overnemen. Hetzelfde thema in een andere instrumentatie doet veel. In Reflections of Elijah klinkt het triest, hier klinkt het kwaadaardig. Puik werk van de componist!

Buiten deze thema’s is er natuurlijk ook nog de suspense. En die is natuurlijk op zich zeer goed te noemen, maar alweer niet zo voor mij weggelegd. De oplettende lezer zal wel al doorhebben dat uw nederige recensent vrij lyrisch is geweest over deze score. Toch ben ik niet zo’n fan van Unbreakable. Toegegeven is de muziek zeer goed gecomponeerd. Howard bouwt op en ontwikkeld zijn thema’s zoals niemand anders dat kan. Maar de thema’s gelijken allemaal zo op elkaar, zijn zo in elkaar verweven dat het gewoon niet zo’n makkelijk beluisterbare score is geworden. Ook de pulserende beats die het hoofdthema accompagneren is niet voor mij weggelegd. Ook het aantal niets zeggende tracks maken het album niet beter op.

Conclusie
Voor de liefhebbers is deze Unbreakable natuurlijk mooi meegenomen. Maar voor uw nederige recensent is het een score geworden die niet veel in zijn platenspeler zal belanden. Er zijn natuurlijk wel hoogtepunten op deze score. Zoals The Orange Man, wie dat geen goede track vindt, is doof of heeft een oorontsteking. Toch staan deze hoogtepunten niet eens in de schaduw van de hoogtepunten van de nog te bespreken scores. Daarom dat deze score van mij een mooie 7 krijgt. Een 7 voor zijn intelligente opbouwende thema’s die moeilijk te vinden zijn, maar eenmaal gevonden ga je de opbouw van de score erkennen en zeker kunnen waarderen. Geachte liefhebbers der filmmuziek, uw nederige recensent moet u verlaten. Geschreeuw van een meisje uit de maïsvelden komt mijn oren binnengewandeld!