Beowulf

Beowulf is het oudste, bekende gedicht in de Engelse taal. Haar oorsprong ligt niet in Engeland maar op het Europese continent waar het epos reeds voor de negende eeuw in een orale traditie werd overgeleverd. Het werd door de kolonisten over het Kanaal meegedragen en de drieduizend lijnen werden uiteindelijk rond 900 voor het eerst neergepend door monniken. Het is vreemd dat zulk gewelddadig gedicht in een abdij door een geestelijke scribae werd genotuleerd; hoewel het monster Grendel als nazaat van de moordenaar Kaïn (die in de Bijbel zijn broer Abel het hoofd inslaat met een steen en een nazaat van de directe bloedlijn van de eerste mensen Adam en Eva) wordt geportretteerd, is het gedicht eerder de nalatenschap van de heidense beschavingen die zich naast het Christendom in Europa hadden ontwikkeld en reeds een grote nalatenschap van mythologische figuren en helden hadden opgebouwd in de eeuwen voordien. De monniken, die afstammelingen waren van de Vikingen, hielden hun verleden dus in stand. Beowulf is vooral een heldenepos en verhaalt de lotgevallen van de held, die zijn naam gaf aan het epos, en zijn strijd tegen een gewelddadig monster Grendel - half duivel, half man - die sedert lange tijd bloederige aanvallen ondernam tegen de hallen van koning Hrothgar. Beowulf zeilde vanuit Zweden naar het rijk van Hrothgar wiens soldaten en masse stierven door de klauwen van Grendel. Uiteindelijk kwam het tot een finale confrontatie tussen het monster, zijn even afgrijselijke moeder en onze held.

De toon van het gedicht is erg gewelddadig maar wordt tevens aanzien als één van de meest geavanceerde literaire meesterwerken van de Vroege Middeleeuwen. De kracht van het werk ligt hem vooral in de harde klanken van het Oud-Engels waarin het gedicht werd opgesteld. Het Oud-Engels was een taal met veel medeklinkers die sterk werden geclusterd zodat de mond een haast grommend geluid produceerde wanneer de taal werd gesproken. Voorbeelden hiervan zijn nog steeds terug te vinden in het hedendaagse Engels; woorden als strenght, breath of crash komen hierbij in gedachten. Het gebruik van hoofdrijm in het gedicht - woorden met dezelfde letters worden gebruikt zoals in “steap stanlitho, stige nearwe” (stijle steenhellingen, nauwe paden) om een gevoel van rijm op te wekken - werkt het gevoel van geweld en chaos enkel nog meer in de hand. De muziek die Alan Silvestri voor Robert Zemeckis’ film componeerde weet perfect het gevoel van geweld en gruwel te typeren en doet het literaire werk dus alle eer aan. “Beowulf” markeert de twaalfde samenwerking tussen regisseur en componist. Eerdere collaboraties waren onder andere “Back to the Future”, “Forrest Gump”, “Cast Away” en meer recentelijk “The Polar Express”. Met deze laatste heeft “Beowulf” gemeen dat beide films geheel met de computer werden afgeleverd. Nu is deze methode niet geheel nieuw te noemen. Gamegigant SquareSoft presenteerde enkele jaren terug een soortgelijke project rond haar succesrijke computerspel Final Fantasy. Ook deze film trachtte de werkelijkheid zo accuraat mogelijk weer te geven en de muziek werd net als Zemeckis’ film afgeleverd door een symfonisch orkest die de composities van Elliot Goldenthal van het nodige pathos voorzag. Hoewel de techniek opnieuw haar standaarden heeft verlegd en de computergeanimeerde personages er weer wat beter uitzien dan destijds bij “Final Fantasy: The Spirits Within”, loopt het toch nog af en toe mank met de illusie die de makers wilden creëren dat je naar een film zit te kijken met protagonisten die door echte acteurs werden gespeeld. Ook Silvestri’s muziek werd niet door iedereen met open armen onthaald. De muziek lijdt immers aan een chronisch gehalte van pompende ritmes en pompeuze heraldiek die doet terugdenken aan de muziek voor “Van Helsing”.

Het probleem zit er hem in dat in tegenstelling tot “Van Helsing”, Silvestri voor “Beowulf” geen enkel noemenswaardig thema poneert die bij de luisteraar echt blijft hangen. Voor de gevechten van de held introduceert Silvestri een erg pompeus thema met de nadruk op een scanderend mannenkoor en zware kopers. Het thema wordt geïntroduceerd in de eerst track en start wat ongelukkig met een vreemde, moderne toets door een elektrische gitaar maar evolueert gelukkig naar een orkestrale versie, hoewel de gitaar aanwezig blijft. Ook in de reprise in “What We Need Is a Hero” en “I Did Not Win The Race” is het thema prominent aanwezig. Vaak is de uitvoering erg chaotisch en wordt er sterk de nadruk gelegd op percussie. Het perfecte thema voor het karakter Beowulf. Een zachter en meer teder thema voor de koningin wordt door Silvestri gebruikt in “I Am Beowulf” en krijgt een herhaling in “He Has a Story to Tell”, “Full of Fine Promises” en “He Was The Best of Us”. Voor het eerst wordt de rijkdom van de strijkers gebruikt. Een soloviool meandert boven de melodie uit en sluit mooi aan bij de robuuste kopers die het thema van Beowulf traag en gestaag opvoeren. Deze cues vormen het hoogtepunt van het album met hun sterk tragisch karakter en mooie koorpartijen, hoewel er enkele spielereien in zitten die sterk gelijken op het “Mary Me” thema uit “Pirates of the Carribean: At World’s End”. De laatste minuten van de score van Beowulf zijn tevens de knapste. In de 6 minuten durende cue voor de afslachting van de zoon van Beowulf in “Beowulf Slays the Beast” mag het orkest haar beste beentje voorzetten en levert samen met de Page L.A. Studio Vocals een heerlijke actietrack af die niet moet onderdoen voor Silvestri’s vroegere werk en haast een hybride vormt tussen de chorale composities van Howard Shore voor de Lord of the Rings trilogie en de zware percussie die Hans Zimmer gebruikt in “The Last Samurai”. Na het magische “He Was The Best of Us” sluit de componist zijn scoregedeelte af met een wel erg povere track. “The Final Seduction” is ronduit geheimzinnige underscore en sleep twee minuten aan zonder naar een hoogtepunt toe te werken en eindigt in de meest vreselijke combinatie van koperblazers en synthesizers. Dit thema is de reïncarnatie van Grendells moeder (Angelina Jolie).

Naast score verzorgde Silvestri ook enkele liedjes, die doorheen de film werden verwerkt en verder breien op de drie thema's van de hoofdpersonages. “Gently as She Goes” en “A Hero Comes Home” zijn erg klassieke, maar heel aannemelijke tracks die het gewelddadige ritme van de score even doorbreken. De prachtige stem van Robin Wright-Penn doet echt wonderen en tillen de eenvoudige melodieën naar een hoger niveau. Iets minder hoogstaand is de samensmelting van rock en klassiek in “A Hero Comes Home (end title)” en doet denken aan de toevoegingen van Patrick Doyle voor “Eragon” en Hans Zimmer voor “King Arthur” waar ze hun score omvormen tot een eindlied. De arrangementen zijn tamelijk mooi, er is een knappe opbouw tot een grandioze bridge en apotheose en de haast Ierse invloeden zijn publiektrekkers. Toch vind ik dit iets te gemakkelijk en lijkt het nummer zo weggelopen uit een Eurovisie Song wedstrijd. De drie minuten durende track is qua lengte alleszins uiterst geschikt.

De muziek voor “Beowulf” is typische actiemuziek met enkele mooie bewegingen, maar het overgrote gedeelte van de score is bezaaid met pompende ritmes en schetterende kopers. Helaas haalt Silvestri het niveau van “Van Helsing” in deze soundtrack niet. Toch bevat het album een paar erg goede en solide cues die niet opvallen in hun originaliteit noch in hun melodische herkenbaarheid. Hoewel de muziek schitterend bij de film past, is het op album toch eventjes wennen aan de vaak erg wisselden tempi en geluidsterkten die variëren van cue tot cue. De liederen die werden gecomponeerd zijn het hoogtepunt van het album, naast het mooie, maar erg onoriginele emotionele thema die Silvestri poneert in “I Am Beowulf”. Al bij al is dit een degelijk album, maar is dit zeker niet Silvestri’s beste werk. Voor liefhebbers van orkestrale, klassieke actiemuziek is deze soundtrack niet te versmaden. Voor filmmuziekliefhebbers is dit een mooie aanwinst en biedt het album een uur aan degelijke actiemuziek aan; niet zo herkenbaar als een Zimmer score, maar zeker even bedachtzaam.