Laat het vanaf het eerste moment geweten zijn: deze recensie is geschreven door een gigantische superfan van alles wat Tolkien-gerelateerd is. Dit gezegd zijnde, kan ik zenuwachtige medefans geruststellen: de soundtrack van het eerste deel van 'The Hobbit' stelt niet teleur.
Waar Howard Shore's muziek voor de 'Rings'-trilogie een groots en dramatisch tapijt van leitmotieven weeft en van het ene machtige thema naar het andere beweegt, brengt zijn muziek voor 'The Hobbit: An Unexpected Journey' ons naar een jonger, onschuldiger Middle-Earth. De muziek wordt nog steeds gekenmerkt door een weelderig en complex geheel van thema's, maar 'The Hobbit: An Unexpected Journey' heeft een veel meer lichtvoetige, ontspannen klank, zoals het ook hoort in dit vroege stadium van het Ring-epos.
Heel wat bekende thema's duiken natuurlijk opnieuw op, van de gezellige, pastorale introductie tot The Shire, tot de meer gevoelige en ingetogen versie daarvan, 'Hymn of the Shire' en natuurlijk het mysterieuze 'The history of the Ring'. Dit laatste hoor je echter pas laat op deze uitgebreide soundtrack album (verspreid over twee cd's), wanneer Bilbo in de grot van Gollum het legendarische voorwerp vindt.
Naast deze bekende motieven is er ook plaats voor nieuwe thema's. Het meest memorabele daarvan is waarschijnlijk 'The Misty Mountains', het dwergenlied dat we in de eerste trailer van de film al te horen kregen. Deze epische en nobele melodie komt maar enkele keren voor in het album, maar wanneer het te horen is, schenkt het telkens een machtige gratie aan het geheel. Toch had ik het gevoel dat Howard Shore zich iets meer inhoudt en dit thema niet met dezelfde ongeremde grootsheid laat weerklinken als het 'Fellowship'-thema in de vorige trilogie, bijvoorbeeld. Dit stoort echter niet, omdat een meer bescheiden klank meer toepasselijk is voor het meer luchtige en vrolijke verhaal van 'The Hobbit' (of toch althans het eerste stadium daarvan).
Er zijn echter nog andere nieuwe thema's te horen in The Hobbit. Vaak zijn ze subtiel ingevoegd en sommige, zoals de enkele noten die Smaug de draak aankondigen, merk je pas op na meerdere luistersessies, maar zodra je ze herkent, besef je hoe ze op een heel sfeervolle manier het verhaal van de film woordeloos vertellen.
Thorin, de leider van het dwergengezelschap, is een complexe, nobele en trotse figuur, en zijn thema, meestal zacht met hoorn gespeeld, beeldt dit karakter mooi uit. Er is een lichte melancholie, een droefheid in aanwezig, wat toepasselijk is bij een personage dat zijn thuisland is verloren en dit wanhopig wil terugwinnen.
Gerelateerd aan Thorins thema, is de muziek voor Erebor zelf (de eenzame berg waaruit de dwergen verdreven zijn), die slechts zes opwaarts bewegende noten beslaat, en ons subtiel aan de majesteitelijkheid van de verloren dwergenkrocht herinnert.
Er is een nieuw thema voor Bilbo zelf, dat een huiselijke, warme en speelse klank heeft maar tegelijk ook de integriteit en moed van de kleine Hobbit uitbeeldt. Het komt hier en daar op in klarinet, strijkers en hoorn, en wordt nooit op een grootse manier gespeeld, waardoor het het kalme, betrouwbare centrum blijft van het verhaal.
De actiemuziek is niet zo alomtegenwoordig als je misschien zou verwachten, maar zit steeds complex in elkaar en is bijzonder sappig en bevredigend om naar te luisteren. Er zijn natuurlijk de krankzinnig door elkaar lopende koperblazers die met goblins en andere monsters worden geassocieerd, maar er is ook meer melodische muziek, opvallend in de track 'Warg-Scouts', waar een cyclisch ritme de intense actie ondersteunt. Later, op de tweede schijf van het album, valt ook de passage 'Brass Buttons' op, waar een boosaardig klinkend mannenkoor een bijzonder spannend ritme domineert.
Het personage Radagast wordt besproken in Tolkiens legendarium, maar speelde geen rol in de oorspronkelijke roman 'The Hobbit'. Voor de filmversie hebben Fran Walsh, Philippa Boyens, Peter Jackson en Guillermo Del Toro echter ook inspiratie geput uit de appendices van 'The Lord of the Rings', uit 'The Silmarillion' en uit 'The Book of Lost Tales'. Hierdoor krijgt Radagast wel degelijk een rol toebedeeld in het verhaal. De bruine tovenaar, die zich bezighoudt met de wereld van dieren en natuur, is een beetje een extreem voorbeeld van iemand die 'gone native' is. In de muziek heeft Radagast The Brown een heel kinetische en dynamische aanwezigheid, ondersteund met een lichte percussie en een krassende viool die op een zekere manier heel 'zigeunerachtig' klinkt. Er is ook een jongenskoor aanwezig, wat het geheel in een meer magische sfeer baadt.
Het obligatoire liedje aan het einde van de film wist me aanvankelijk niet echt te bekoren. Het is een herwerkte versie van het 'Misty Mountains'-lied, gezongen door Nieuw-Zeelander Neil Finn. Naar mijn mening klonk dit nummer een beetje te 'pop' voor een Tolkienfilm. Na enkele keren luisteren, bevalt het me al meer, maar het kan zeker niet op tegen Enya of 'Into The West' van Annie Lennox.
Ik raad iedereen echter wél aan om de 'special edition' van dit album aan te schaffen, en niet enkel de ware Tolkienfans. Dit album bevat immers enkele bonustracks nà de end credits song, en hoewel deze kort zijn, vallen ze allemaal bijzonder op als memorabele en sfeervolle nummers. Zo brengt 'Erebor', hoewel het maar iets meer dan een minuut lang is, een krachtige en nobele hulde aan de dwergencultuur met trotse hoorns en doedelzak, en 'A Very Respectable Hobbit' roept de warme, knusse sfeer van The Shire ogenblikkelijk op.
Het zou niet eerlijk zijn om dit alleenstaande album te vergelijken met de complete score voor 'The Lord of the Rings'-trilogie. Natuurlijk kan het zich wat betreft dramatiek en puur kippenvel daar nooit mee meten. 'The Hobbit' is intrinsiek een minder groots en intens gebeuren. Het voelt allemaal wat rustiger, wat minder overweldigend aan. Maar wat de muziek moet doen, doet hij wel met even veel klasse, oog voor detail en sfeer als de LOTR-soundtracks. 'The Hobbit: An Unexpected Journey' is een uitermate genietbaar album voor filmmuziekfans én Tolkienfans, waar enorm veel in te ontdekken valt en waar die unieke, eeuwenoude en mythische sfeer van Middle-Earth weelderig heerst.